Provinciaal monument aan de Kanaalweg bij nr. 18

"Gouden Ploeg"

Het Kanaal Almelo - De Haandrik maakt deel uit van het Overijsselse Kanalanstelsel dat in 1858 gereed kwam en wordt nog altijd voor de scheepvaart gebruikt. De aanleg en exploitatie van het kanaal en de bijbehorende kunstwerken was in handen van de Overijsselsche Kanalen Maatschappij.
Over het kanaal werden verschillende typen bruggen gebouwd: vlotbruggen, hefbruggen en draaibruggen. De vlotbruggen zijn verdwenen, veel van de oude hefbruggen zijn inmiddels vervangen. Bergentheim, ontstaan daar waar het kanaal Almelo - De Haandrik en de nu gedempte Van Roijenswijk samenkomen, beschikt over een oude draaibrug die vervaardigd werd in 1875 door de constructeur Doppler Frères gebouwd over het kanaal Maastricht-Luik bij Sint Pieter. Toen dit kanaal werd gedempt (omstreeks 1955) werd de brug overgebracht naar Bergentheim. De naam verwijst naar de manschappen die in het veen werkten en bij beste prestatie de “Gouden Ploeg” werden genoemd.  Het brughuis is omstreeks 1980 gebouwd en voor bescherming van ondergeschikt belang.

Het betreft een open, horizontale draaibrug van een lichte ijzeren constructie rustend op betonnen landhoofden. De dichte geklinknagelde zeeg van de brug wordt aan de westzijde vastgezet met een borgpen, die in een verhoogde betonnen houder valt. Door middel van een hendel kan de brug losgemaakt worden. De brugligger rust aan de westzijde op een pijler waarboven zich het draaimechaniek van de brug bevindt. Raderen kunnen door een op handkracht werkende sleutel in beweging worden gezet waardoor de brug naar links draait en tegen de westkant van de kanaaloever, op enkele duldalven, komt te liggen. Ook aan weerskanten van de doorgang voor de scheepvaart die zo ontstaat, wordt de brug beschermd door dukdalven.

De brug is met hout gedekt en heeft smeedijzeren borstweringen die met bouten op het brugdek vastgezet zijn. Op de dichte wand van de zeeg is een plaat aangebracht met het opschrift "Doppler Frères Maëstricht" en het jaartal 1875. Aan beide zijden van de brug staat een hefboom die haar afsluit wanneer zij geopend is. Het brughuis dat de brug flankeert is uit de jaren tachtig van deze eeuw.

De brug is van belang vanwege de cultuurhistorische waarde als onderdeel van de infrastructurele ingrepen in Overijssel, zoals de aanleg van het kanaal Almelo - De Haandrik, ten behoeve van de vervening en van de verbetering van de waterhuishouding van het oosten van Overijssel.
Als gaaf voorbeeld van een laat negentiende-eeuws ijzeren brugtype heeft deze architectuurhistorische waarde. Daarnaast is de ligging van de brug en kanaal markerend voor dit deel van het Overijssels landschap.

Archeologisch monument aan de Brinkweg

Object: nederzetting

Terrein van hoge archeologische waarde met sporen van bewoning uit de Late en Midden IJzertijd. Aan de rand van een es zijn in een aantal kuilen enige honderden scherven gevonden, twee spinklosjes, een deel van een weefgewicht, zes kraaltjes van aardewerk en een miniatuurpotje.

Archeologisch monument aan de Hardenbergerweg

Object: vuursteenvindplaats
nederzetting

Terrein van hoge archeologische waarde met sporen van bewoning uit de Midden Steentijd en de Late Bronstijd. Aan de rand van de es is een gebied van 50 bij 15 meter onderzocht. Tijdens dit onderzoek zijn ontginningsgreppels uit de Late Middeleeuwen aangetroffen, maar ook oudere sporen. Zo zijn er vuurstenen voorwerpen gevonden, enkele kookstenen, aardewerkscherven en ijzerslakken.

Archeologisch monument aan de Hardenbergerweg in Brucht

Object: vuursteenvindplaats
nederzetting

Terrein van hoge archeologische waarde met sporen van bewoning uit verschillende perioden. Tijdens de aanleg van een weg zijn onder een esdek diverse archeologische vondsten gedaan. Er zijn vuurstenen voorwerpen gevonden uit de laatste periode van de Oude Steentijd en de Midden Steentijd. Uit de Nieuwe Steentijd of Bronstijd werd de helft van een kringgreppel gevonden, maar geen bijbehorend graf. Er is een aantal brandkuilen aangetroffen uit de IJzertijd of Romeinse tijd; enkele aardewerk scherven, waaronder inheems-Romeinse en een terra sigillata scherf, een ijzeren mesje en huttenleem. De vondsten uit de Middeleeuwen bestonden onder andere uit scherven van kogelpotten en Pingsdorfaardewerk.

Archeologisch monument aan de Kavelweg

Object: vuursteenvindplaats

Terrein van archeologische betekenis met vondsten uit de Midden Steentijd. In het gebied zijn circa 150 vuurstenen voorwerpen gevonden, waaronder klingen en microlieten. Bij een veldcontrole in 1998 bleek dat het terrein nu in een ontoegankelijk bosgebied ligt.